علامت و نشان های بازیافت پلاستیک

پلاستیک همان اسم آشنایی که شاید بهتر باشد بگوییم که این اسم حالا سالهاست که به یک صفت یا حتی نماد تبدیل شده است. پلاستیک در خانه هایمان نماد آن دسته از ظروف و وسایلی است که از همه ظروف ها ارزان تر بوده و در عین حال که کمترین میزان هزینه را در بین تمامی ظروف آشپزخانه دارند به شدت کاربردی هستند.

حداقل در روز بیشتر از ده بار برای آشپزی، شست و شو، نظافت و... مورد استفاده هستند.

پلاستیک در صنایع تولید کننده مواد غذایی به مرور زمان جایگزین بسیار خوبی برای بسته بندی مواد غذایی شدند که هم قیمت نهایی محصول را برای تولید کننده کمتر می کند و هم اینکه حمل آن به شدت راحت تر بوده و در نهایت مصرف کننده هم تمایل بیشتری به ظروف پلاستیکی نشان می دهد.

پلاستیک در صنایع تولید کننده محصولات لبنی که شاید بعد از ظروف آشپزخانه رتبه دوم مصرف را داشته باشند. از شیر و خامه، دوغ، ماست و پنیر گرفته تا انواع بستنی و هر چیزی که در تولید آن از شیر و ماست استفاده می شود، مصرف کننده پلاستیک هستند. صنایع بسیاری هستند که برای بسته بندی محصولات خود از ظروف پلاستیکی کوچک و بزرگ استفاده می کنند.

قصد ما در این مقاله آشنایی با این صنایع نیست. فقط در ابتدای بحث برای آشنایی و همراهی هر چه بیشتر شما مخاطب عزیز سعی کردیم مثال هایی را عنوان کنیم که بیشترین ارتباط و آشنایی را با آن دارید تا در ادامه ارتباط مناسب و اثر گذاری را با مقاله داشته باشید.

بازیافت پلاستیک از نگاه ویکی پدیا

بازیافت پلاستیک فرآیند بازیابی ضایعات پلاستیکی و فرآوری مجدد آنها به محصولات مفید است. به دلیل گمراه کننده بودن نمادها در بسته‌بندی‌های پلاستیکی و موانع فنی متعدد، کمتر از 10 درصد از پلاستیک‌های ضایعاتی بازیافت شده‌اند. در مقایسه با بازیافت سودآور فلزها، و مشابه با بازیافت کم ارزش شیشه‌ها، بازیافت پلیمرهای پلاستیکی اغلب به دلیل چگالی پایین و سود کم آن چالش برانگیزتر است.

وظایف کارخانه های بازیافت چیست؟

کارخانه‌های بازیابی مواد وظیفه مرتب‌سازی و پردازش پلاستیک‌ها را بر عهده دارند. از سال ۲۰۱۹، به دلیل محدودیت‌های اقتصادی، این کارخانه‌ها برای کمک به زنجیره تأمین پلاستیک تلاش کرده‌اند. صنعت پلاستیک حداقل از دهه ۱۹۷۰ می‌داند که بازیافت اکثر پلاستیک‌ها به دلیل این محدودیت‌ها بعید است. با این وجود، این صنعت برای گسترش بازیافت لابی کرده‌است در حالی که این شرکت‌ها همچنان به تولید پلاستیک بکر ادامه می‌دهند.

جدایش فازی روغن و سرکه بالزامیک. مشابه چنین پدیده ای در هنگام اختلاط بسیاری از پلاستیک‌های مذاب با هم رخ می‌دهد.

وقتی انواع مختلف پلاستیک‌ها در کنار هم ذوب می‌شوند، مانند روغن و آب تمایل به جدایش فازی دارند و در لایه‌هایی بر روی هم قرار می‌گیرند. مرزهای فازی باعث ضعف ساختاری در ماده حاصل می‌شود، به این معنی که این مخلوط‌های پلیمری فقط در کاربردهای محدودی قابل استفاده هستند.

به همین دلیل است که صنعت پلاستیک، کدهای شناسایی رزین را ایجاد کرده‌است. پلی پروپیلن و پلی اتیلن، دو پلاستیک ساخته شده به‌طور گسترده نیز چنین رفتاری دارند که این امر کاربرد آنها را برای بازیافت محدود می‌کند.

هر بار که پلاستیک بازیافت می‌شود، باید مواد بکر اضافی به آن افزوده شود تا به بهبود یکپارچگی مواد کمک کند. به این طریق، حتی پلاستیک بازیافتی نیز از مواد پلاستیکی جدید استفاده می‌کند. بعلاوه، آن قطعه پلاستیکی فقط ۲ تا ۳ بار قابل بازیافت است. بنابراین حتی وقتی پلاستیک‌ها کد رزینی دارند یا برای بازیافت جمع‌آوری می‌شوند، فقط قسمت کوچکی از آن مواد بازیافت می‌شود. به عنوان مثال، تا سال ۲۰۱۷ تنها ۸ درصد از پلاستیک‌های ایالات متحده بازیافت شده‌است.

علائم حک شده روی ظروف پلاستیکی به چه معناست؟

تقریبا در قسمت تحتانی همه ظروف پلاستیکی اعم از گالن 20 لیتری پلاستیکی، ظروف یک بار مصرف،  ظروف سرو غذا، ظروف بسته بندی مواد غذایی و... علائم خاصی حک شده است که هر کدام بیانگر معنای خاصی هستند. برخی از این علائم مربوط به بازیافت و بعضی از آن ها نشان دهنده موارد مصرف و شرایط نگهداری ظروف پلاستیکی می باشند.

شناخت این حروف و علامت ها از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که به ما کمک می کند تا محصول را در شرایط بهتری نگه داریم تا برای سلامتی مان خطرناک نباشد. به علاوه، با تشخیص این نشانه ها می توانیم در بازیافت آن ها بهتر عمل کرده و گامی در حفظ منابع طبیعی زمین برداریم. پس این علائم راهنمای خوبی جهت نگهداری، استفاده درست از محصول و بازگردانی بسته بندی است.

چرا باید علائم بازیافت پلاستیک را بدانیم؟

علایم بازیافت روی پلاستیک برای شناسایی و دسته‌ بندی مواد پلاستیکی برای بازیافت و استفاده مجدد استفاده می‌شوند. این علامت‌ها به مصرف‌کنندگان اطلاعاتی در مورد خصوصیات و نحوه بازیافت مواد پلاستیکی ارائه می‌دهند. علایم بازیافت بر روی محصولات پلاستیکی، اطلاعاتی درباره نوع ماده پلاستیکی استفاده شده در تولید آن محصول را ارائه می‌دهند. این اطلاعات برای تشخیص و جداسازی مواد پلاستیکی در فرآیند بازیافت بسیار مفید است.

علائم‌های بازیافت بر روی محصولات پلاستیکی به مصرف‌کنندگان اطلاع می‌دهند که آن محصول قابلیت بازیافت دارد و می‌تواند به عنوان منبع مواد اولیه برای تولید محصولات دیگر مورد استفاده قرار بگیرد. این اقدام در تشویق بازیافت مواد پلاستیکی و کاهش استفاده از منابع طبیعی بسیار مؤثر است. علایم روی محصولات پلاستیکی به مجریان فرآیند بازیافت کمک می‌کند تا مواد پلاستیکی را براساس نوع و خواص آنها دسته‌ بندی و جداسازی کنند. این فرآیند جداسازی مواد باعث افزایش کارایی و کیفیت بازیافت می‌شود.

دلیل استقبال زیاد از انواع ظروف پلاستیکی چیست؟

ویژگی هایی چون عایق حرارت و الکتریسیته، تنوع رنگ، صرفه جویی در هزینه، سبک و کم حجم بودن، مقاوم در برابر هر گونه مواد شیمیایی مانند وایتکس و مواد شستشو از امتیازات مهمی است که استفاده از ظروف پلاستیکی را در بین تمام افراد رواج داده است و باعث شده خرید این ظروف از استقبال بیشتری رو به رو شود.

در ادامه به توضیح مهم ترین  و کاربردی ترین علائم می پردازیم.

1. PET

عدد 1 قرار گرفته در داخل مثلث به این معنی که این پلاستیک پلی اتیلن ترفتالات (PET) است.

PET نوعی پلاستیک رایج است که در محصولات مصرفی استفاده می شود. این یک پلاستیک شفاف، قوی و سبک وزن است که به طور گسترده برای بسته بندی غذاها و نوشیدنی ها، به ویژه نوشابه ها، آب میوه ها و آب به اندازه مناسب استفاده می شود.

PET واقعا قابل بازیافت است. این پلاستیک خرد شده و به تکه های کوچک تبدیل می شود. سپس دوباره پردازش می شوند و به الیاف پلی استر می چرخند یا به بطری های PET جدید تبدیل می شوند.

2. HDPE

عدد 2 موجود در مثلث نشان دهنده این است که پلاستیک پلی اتیلن با چگالی بالا است.

HDPE یکی دیگر از پلاستیک های همه کاره است که کاربردهای زیادی برای بسته بندی دارد. این به راحتی قابل بازیافت در چیزهای مختلف است و خطر کمی دارد. معمولا رنگ آن مات است و یکی دیگر از انتخاب های محبوب بسته بندی برای مواد غذایی، مراقبت شخصی و محصولات تمیز کننده است.

مورد استفاده در موارد ذیل:

• کاشی کف
• الوار
• خودکار
• لوله های زهکشی
• بطری روغن موتور
• محصولات تمیز کننده
• محصولات مراقبت شخصی
• بطری‌های مواد شوینده و بطری‌های شامپو

3. وینیل (V یا PVC)

عدد 3 موجود در مثلث  به این معنی که این پلاستیک پلی وینیل کلراید یا وینیل است. پلی وینیل کلراید بادوام است و آب و هوای خوبی دارد، به همین دلیل است که اغلب در مواردی مانند لوله کشی و سایدینگ یافت می شود. همچنین ارزان است و آن را همچنان به یک انتخاب محبوب برای محصولات و بسته بندی تبدیل می کند.

موارد مصرف این نوع پلاستیک ها:

تجهیزات پزشکی، لوله کشی، بسته بندی مواد غذایی شفاف، شوینده، روغن پخت و پز، بطری های شامپو، شیشه پاک کن و…

این نوع ظروف بعد از مصرف درصد بسیار کمی امکان بازیافت دارد. در واقع، تنها درصد بسیار ناچیزی از PVC در کابل‌ها، تشک‌ها، فلپ‌های گلی، کفپوش و موارد دیگر بازیافت می‌شود.

4. پلی اتیلن کم چگالی (LDPE)

عدد 4 در داخل مثلث به این معنی است که این پلاستیک پلی اتیلن با چگالی ع (LDPE) است.

LDPE یک پلاستیک بسیار پذیرنده و سبک وزن است که در برابر سوراخ شدن مقاوم است. این یک پلاستیک نرم است که در بطری ها و لوله ها نیز استفاده می شود.

کاربرد آن:

برای کیسه های حمل و نقل، کیسه های نان، کیسه های تولید، کیسه های خرید، فیلم های کششی، جمع آوری می شوند، به شکل پلاستیکی نرم استفاده می شود. همچنین به عنوان یک پلاستیک سخت برای بطری های سس، لوله آبیاری سیاه، بسته بندی فوم و سایر تجهیزات قالب گیری استفاده می شود. که می تواند از طریق مجموعه های حاشیه شهرداری بازیافت شود.

مورد مصرف بعد از بازیافت:

پلاستیک LDPE، زمانی که بازیافت می شود، برای آسترهای سطل زباله، الوارهای پلاستیکی، کاشی های کف و تخته های محوطه سازی استفاده می‌شود.

5. پلی پروپیلن (PP)

عدد پنجی که شما در مثلث می بینید، به این معنی که این پلاستیک پلی پروپیلن (PP) است.

پلی پروپیلن یک پلاستیک سخت اما ثابت پذیرفته شده است. ظاهر عمومی شفاف است، مقاومت شیمیایی خوبی دارد. برای بستنی، ماست، غذای آماده، کره و ظروف مارگارین استفاده می شود.

پلی پروپیلن ممکن است دوباره به ظروف برگردانده شود به عنوان یک پلاستیک نرم پلی پروپیلن در بسته های تراشه، نی، کیسه های غلات در جعبه استفاده می شود. کاربردهای دیگر شامل گلدان های گیاهی، اسباب بازی ها، الیاف فرش، لوازم خانگی، خودرو، لوازم خانگی، مبلمان و غیره است.

به ندرت بازیافت می شود. وقتی آن را بازیافت می‌کنید، می‌توانم آن را به چیزهایی مانند چنگک، سطل‌ها، یخخراش‌ها، سینی‌ها، جاروها، چراغ‌های سیگنال‌های و غیره تبدیل کنیم.

6. پلی استایرن (PS)

عدد 6 را در داخل یک مثلث مشاهده می کنید که به این معنی است که این پلاستیک پلی استایرن (PS) است. پلی استایرن، همچنین به عنوان استایروفوم یا پلی استایرن منبسط شده (EPS) شناخته می شود. خیلی سبک ولی حجیم است.

پلی استایرن قابل بازیافت است، اما نمی تواند آن را در سطل بازیافت کنار حاشیه شهرداری خود بازیافت کرد. مشکل این است که بسیار سبک و حجیم است که در این شکل ردپای کربن بازیافتی را اضافه میکند. اما زمانی که قابل بازیافت می شود بازیافت آن آسان تر و قابل دوام تر است.

۷. متفرقه

رزین‌های پلاستیکی که هیچ یک از دسته‌های نماد بالا طبقه‌ بندی نمی‌شوند، در یک گروه پلی کربنات متفرقه 7 با هم ترکیب می‌شوند. این یک پلاستیک سخت است که به طور بالقوه می تواند از بین ببرد. همچنین لاکتیک اسید (PLA) در این دسته قرار می گیرد.

این علامت را می‌ توان بر روی بطری ‌های آب بزرگ و نایلون ‌ها مشاهده کرد. ظروف پلاستیکی دارای علامت OTHER، برای سیستم ایمنی بدن مضر بوده و باعث ایجاد اختلال در هورمون‌ها می‌شود. بنابراین سعی کنیم برای خوردن و آشامیدن مواد غذایی و نوشیدنی‌ ها از ظروف دارای این علامت استفاده نکنیم یا بعد از یک بار استفاده، آن‌ ها را دور بیاندازیم.

کدام یک از علائم بازیافت برای سلامتی انسان اهمیت بیشتری دارد؟

از استفاده از بطری هایی که عدد ۳ یا ۷ با واژه های PVC  و PC روی آن ها درج شده، حتما پرهیز کنید زیرا این پلاستیک ها، نوعی ماده سمی از خود ساطع می کنند که به غذا یا نوشیدنی نفوذ کرده و مصرف طولانی مدت آن موجب بروز مشکلات سلامتی می شود.

بطری های ساخته شده از پلی اتیلن با اعداد ۲ و ۴ و پلی پروپیلن با اعداد ۵  و PP برای چندین بار می شود استفاده  کرد و از این بطری ها می توانید برای فریز کردن آب و چندین بار مصرف آن بهره بگیرید.

و بطری هایی که در انتهای آن ها عدد و واژه  ۱ (PET یا  PETE) نوشته شده را فقط یک بار می توان استفاده کرد. این بطری ها وقتی در معرض اکسیژن یا دمای زیاد هوا قرار می گیرند، همانند تابش مستقیم نور خورشید، عناصر سمی از خود ساطع می کنند که وارد آب شده و موجب مسموم شدن آن می شود.

چرا اصلا باید پلاستیک را بازیافت کرد؟

اکثر پلاستیک‌های مورد استفاده در بسته بندی مواد از فراورده‌های نفتی و زغال سنگ تهیه می شود. بنابراین قابل بازگشت به طبیعت نیست. به همین دلیل طول عمر پلاستیک‌ها ۵٠٠ سال و برای برخی دیگر ١٠٠٠ سال بیان شده است.

چه نوع پلاستیکی را می توان بازیافت کرد؟

کلیه پلاستیک‌ها می توانند بازیافت شوند، به شرط این که ما آن‌ها را به پایگاه‌های بازیافت تحویل دهیم! آمار‌ها نشان می دهد که تنها ١٠درصد بطری‌های پلاستیکی تولید شده بازیافت می شوند و  ۹٠درصد دیگر روی زمین یا در اقیانوس‌ها باقی می مانند.

رابطه بازیافت پلاستیک با صرفه جویی چیست؟

مطالعات نشان داده اند که بازیافت تنها یک عدد بطری پلاستیکی به اندازه روشن ماندن یک لامپ ۶٠ وات به مدت ۶ ساعت باعث صرفه جویی در مصرف انرژی می شود.

آیا سوزاندن ظروف پلاستیکی درست است؟

سوزاندن پلاستیک‌ها به ورود حجم قابل توجهی از گاز‌های گلخانه‌ای به جو زمین منجر می شود و در نتیجه خطر سوراخ شدن لایه ازون و گرم شدن زمین را دو چندان می کند.

آشنایی با مراحل بازیافت پلاستیک

بازیافت انواع ظروف و وسایل پلاستیکی خود دارای مراحل مختلفی است که باید به دقت انجام شود. در ادامه به توضیح اجمالی این مراحل پرداخته ایم:

1. قرار دادن ضایعات بر روی تسمه نقاله
2. جداسازی بر اساس جنس پلاستیک
3. جداسازی بر اساس رنگ
4. جداسازی مواد دیگر ( فلز، چوب، شیشه و....)
5. شستشوی اولیه (پیش شستشو)
6. خورد کردن و آسیاب نمودن
7. شستشو با آب سرد
8. جداسازی در آب سرد بر اساس دانسیته
9. شستشوی سایشی جهت از بین بردن اثر چسب و یا ذراتی که به سختی بر روی پلاستیک‌ها چسبیده است

10.شستشو با آب گرم: این مرحله از شستشو برای همه مواد پلاستکی لازم نیست و برای برخی الزامی است به عنوان مثال جهت بازیافت PET حتما باید با آبگرم شستشو انجام پذیرد و برای موادی که چرب است نیز باید انجام پذیرد.

11.آبگیری

12.خشک کردن

13.جداسازی لیبل (این مرحله در برخی از خطها در ابتدای خط است )

14.کندر (جهت نایلونها و مواد پلاستیکی سبک)

15.تولید گرانول (این مرحله توسط اکسترودر انجام می پذیرد)